پرسش: حضرت موسی(ع) هنگامی که از کوه طور بازگشت و دید قومش گوساله پرست شده‌اند برادرش هارون(ع) را بازخواست کرد و حتی پس از توضیح برادرش هارون، بر اساس آیه ۱۵۱ سوره اعراف از خدا برای وی طلب مغفرت کرد: قَالَ رَبِّ ٱغْفِرْ لِی وَ لِأَخِی چرا حضرت موسی حضرت هارون را بازخواست و برایش طلب مغفرت کرد؟ مگر حضرت هارون کوتاهی کرده بود و یا در گوساله پرستی مشارکتی داشت؟

پاسخ: حضرت هارون(ع) در مخالفت با گوساله پرستی هیچ کوتاهی نکرده بود و آنان را از این کار منع کرده بود: وَ لَقَدْ قَالَ لَهُمْ هَٰرُونُ مِن قَبْلُ يَٰقَوْمِ إِنَّمَا فُتِنتُم بِهِۦۖ وَ إِنَّ رَبَّكُمُ ٱلرَّحْمَٰنُ فَٱتَّبِعُونِی وَ أَطِيعُوٓا۟ أَمْرِی

ولی چون حضرت موسی(ع) حضرت هارون را به عنوان جانشین خود معرفی کرده بود وقتی دانست که قومش گوساله پرست شده‌اند به شدت خشمگین شد و از شدت خشم برادرش هارون را بازخواست کرد ولی وقتی که حضرت هارون توضیح داد که به وظیفه‌اش عمل کرده ولی بنی اسرائیل سخن او را نپذیرفته‌اند حضرت موسی قانع شد و او را رها کرد.

اما طلب مغفرت برای حضرت هارون دلیل بر گناهکار بودن او نیست زیرا طلب مغفرت لازم نیست همیشه بعد از گناه باشد و تمام پیامبران با اینکه معصوم بودند و هیچگاه مرتکب گناهی نمیشدند اما برای خود طلب مغفرت نیز میکردند

شرح آیهسوره یس، آیات ۷ و ۸: لَقَدْ حَقَّ ٱلْقَوْلُ عَلَیٰٓ أَكْثَرِهِمْ فَهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ ۷ إِنَّا جَعَلْنَا فِیٓ أَعْنَٰقِهِمْ أَغْلَٰلاً فَهِیَ إِلَی ٱلْأَذْقَانِ فَهُم مُّقْمَحُونَ ۸

ترجمه: ما به گردنشان غل‌هایی افکنده‌ایم که تا چانه‌شان را گرفته به طوری که دیگر نمی‌توانند سر پایین آورده خود را ببینند. ما از پیش رو و عقب سر سدی دورشان کشیده و ایشان را با آن پوشانده‌ایم دیگر جایی را نمی‌بینند.

شرح: انسان برای بیدار شدن از خواب غفلت و پند گرفتن و برنامه‌ریزی صحیح برای زندگی باید یکی از سه کار را بکند: ۱. یا در تاریخ گذشتگان مانند پیامبران پیشین و امتهایشان تفکر کند و عبرت بگیرد ۲. یا در زندگی حال خود و امتها و جهان اطراف خود تأمل کند ۳. یا درباره امر آینده مانند مرگ و برزخ و قیامت و زمان ظهور تفکر نماید.

اگر کسی از خدای متعال روی گرداند و در گناه و غفلت غوطه‌ور شد ممکن است کارش به جایی برسد که خدای متعال توفیق هر ۳ تفکر و بینش حاصل از آن را از وی بگیرد.

در آیات بالا آمده است که خدا در گردن چنین کسانی غل و زنجیر قرار میدهد به گونه‌ای که جلوی پای خودشان را نمیبینند، کنایه از این که در امور مربوط به زمان حال تفکر نمیکنند. همچنین خدا جلوی آنها سدی قرار میدهد که در امور مربوط به آینده تفکر نکنند و پشت سر ایشان نیز سدی قرار میدهد تا در مسائل مربوط به گذشته تأمل ننمایند؛ در نتیجه اینگونه افراد دیگر بیدار نمیشوند

پرسش: آیا در قرآن کریم به عذابهای برزخی اشاره شده است و نکیر و منکر چه کسانی هستند؟پاسخ: بله در آیاتی از قرآن به عذابهای برزخی اشاره شده است برای نمونه در آیات ۴۵ و ۴۶ غافر به عذاب بد فرعونیان در هر صبح و شام اشاره شده است: وَ حَاقَ بِـَٔالِ فِرْعَوْنَ سُوٓءُ ٱلْعَذَابِ ۴۵ ٱلنَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَ عَشِيًّاۖ

و چون در قیامت صبح و شام وجود ندارد معلوم میشود منظور از این عذاب، عذاب برزخی است به همین دلیل در ادامه آیه میفرماید و روز قیامت آل فرعون را در عذاب شدیدتر داخل کنید: وَ يَوْمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ أَدْخِلُوٓا۟ ءَالَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ ٱلْعَذَابِ 

که این مربوط به عذاب آنان پس از برزخ و در قیامت است.

زمانی که انسان از دنیا میرود دو فرشته از سوی خدا به سوی وی می‌آیند و درباره پروردگار و دین او از وی سؤال می‌پرسند. اگر او کافر بود آن دو فرشته قیافه‌ای زشت و وحشتناک خواهند داشت و به آنان نکیر و منکر گفته میشود ولی اگر مؤمن بود آن دو فرشته زیبا و خوش‌برخورد خواهند بود و به آنان بشیر و مبشّر گفته میشود.

اين ماجراي واقعي در مورد شخصي به نام نظرعلي طالقاني است که در زمان ناصرالدين شاه طلبه اي در مدرسه ي مروي تهران بود و بسيار بسيار آدم فقيري بود. آن قدر فقير بود که شب ها مي رفت دوروبر حجره هاي طلبه ها مي گشت و از توي آشغال هاي آن ها چيزي براي خوردن پيدا مي کرد.يک روز نظرعلي به ذهنش مي رسد که براي خدا نامه اي بنويسد.نامه ي او در موزه ي گلستان تهران تحت عنوان “نامه اي به خدا” نگهداري مي شود.
مضمون اين نامه :
بسم الله الرحمن الرحيم
خدمت جناب خدا !
سلام عليکم ،اينجانب بنده ي شما هستم.
از آن جا که شما در قران فرموده ايد :
“ومامن دابه في الارض الا علي الله رزقها”
هيچ موجودزنده اي نيست الا اينکه روزي او بر عهده ي من است. من هم جنبنده اي هستم از جنبندگان شما روي زمين.
در جاي ديگر از قران فرموده ايد :
“ان الله لا يخلف الميعاد”
مسلما خدا خلف وعده نميکند.
بنابراين اينجانب به جيزهاي زير نياز دارم :
۱ - همسري زيبا ومتدين
۲ - خانه اي وسيع
۳ - يک خادم
۴ - يک کالسکه و سورچي
۵ - يک باغ
۶ - مقداري پول براي تجارت
۷ - لطفا بعد از هماهنگي به من اطلاع دهيد.
مدرسه مروي-حجره ي شماره ي ۱۶- نظرعلي طالقاني
نظرعلي بعد از نوشتن …..
نامه با خودش فکر کرد که نامه را کجا بگذارم؟ مي گويد،مسجد خانه ي خداست.پس بهتره بگذارمش توي مسجد. مي رود به مسجد امام در بازار تهران(مسجد شاه آن زمان) نامه را در مسجد در يک سوراخ قايم ميکنه و با خودش ميگه: حتما خدا پيداش ميکنه! او نامه را پنجشنبه در مسجد مي ذاره. صبح جمعه ناصرالدين شاه با درباري ها مي خواسته به شکار بره. کاروان او ازجلوي مسجد مي گذشته، از آن جا که به قول پروين اعتصامي
“نقش هستي نقشي از ايوان ماست آب و باد وخاک سرگردان ماست”
ناگهان به اذن خدا يک بادتندي شروع به وزيدن مي کنه نامه ي نظرعلي را روي پاي ناصرالدين شاه مي اندازه. ناصرالدين شاه نامه را مي خواند و دستور مي دهد که کاروان به کاخ برگردد. او يک پيک به مدرسه ي مروي مي فرستد، و نظرعلي را به کاخ فرا مي خواند. وقتي نظرعلي را به کاخ آوردند ،دستور مي دهد همه وزايش جمع شوند و مي گويد: نامه اي که براي خدا نوشته بودند،ايشان به ما حواله فرمودند .پس ما بايد انجامش دهيم. و دستور مي دهد همه ي خواسته هاي نظرعلي يک به يک اجراء شود .